کسي مي تواند از سيم خاردارهاي دشمن عبور کند که در سيم خاردار نفس، گير نکرده باشد
دکتر سهیل رجبی
16/09/2009
مقالات و پژوهشها
692 بازدید
پيام شهيدان به نسل جوان ميهن
سهيل رجبي – عضو باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران مرکزي
اشاره:
«قلم ها» به دنبال «دليل ها» مي گردند، گاه دليل ها، آدم هاي اسطوره اي هستند که شکوه و عظمت حماسه آنان، قلم ها را به وسوسه مي اندازد که از آنان، قدسياني بسازند که پاي به هفت گنبد گردون نهاده اند و بدان سان به مقام قرب رسيده اند که دست مشتاقان خاک نشين به آستانه جبروت آنان نخواهد رسيد. گاه قلم ها از روايت «دليل ها» دست مي شويند و جذبه ادبيات خلاقانه و تاثير شگرف پيام هاي ماندگار آن مي شوند. شايد براي انعکاس پيام حقيقي شهداء اصلي ترين دغدغه، انتقال اصالت و نجابت پيام آنان است که غبار زمان هيچ گاه رنگ کهنگي را بر آنان نمي زند. شايد اصلي ترين پرسش که اين نوشتار در پي جستجو براي پاسخ به آن مي باشد اين است که با گستردگي فراوان پيام هاي ماندگار شهدا، آيا مي توان آنها را به يکديگر پيوند داد؟ که البته در نتيجه گيري مقاله به اين نکته پي مي بريم که پيام هاي آنان علي رغم گستردگي و عمق، هر کدام مکمل ديگري است و به سوي يک هدف در حرکت است. اميد است مورد قبول واقع گردد؛
اهميت تبيين پيام شهدا به نسل جوان
اهميت اين موضوع با عنايت به اهميت و عظمت راه شهدا، به وضوح روشن است و هر کس در اين خصوص اندک مطالعه اي داشته باشد، نقش و اهميت پيام رساني آن را انکار نمي کند و به آن اذعان دارد. شهدا از انسان هاي بزرگ ،مهم و تاريخ ساز هستند که با نداي ظلم ستيزي، پيام ماندگارشان در ابعاد عرفاني، تربيتي، اخلاقي و سياسي، حاوي نکات بسيار گرانسنگي است.
با عنايت به نقش بسيار والاي آن در زندگي انسان ها به ويژه جوانان، پرداختن و تبيين اين پيام ها يک الزام مهم و ضروري است. قطعا پرداختن به ابعاد مختلف پيام شهدا به نسل جوان کشور بسيار مفيد و سازنده مي باشد و در شخصيت دادن به قشر جوان هر جامعه، به خصوص جامعه اسلامي ما پررنگ و پر مايه است.
مفهوم پيام
پيام را چيزي گويند که انسان از عملکرد و رفتار و سخن يا از روي نوشته اي دريافت کند که شخص يا به آن عمل مي کند يا عمل نمي کند. پيام آگهي واضح و آشکار است و گاهي نيز يک عمل براي شخصي داراي پيام مي باشند. بنابراين گاهي پيام به صورت فردي است و گاهي نيز پيام عادي مي باشد و براي همگان است. موفقيت يک پيام وابسته به چهار شرط است که اولين آنها مربوط به ماهيت پيام است و غني بودن و قدرت معنوي پيام. قرآن مجيد روي اين مطلب تکيه دارد اگر يک امر حق و حقيقت باشد، خود همان حقيقت عاملي است براي بقاي آن، و نيز باطل بودن، بي محتوا بودن و بي اثر بودن يک پيام، خود عامل فناي آن و چيزي است که از درون، آن را از بين مي برد. عوامل ديگري هم براي موفقيت يک پيام هست که مربوط به ماهيت و محتواي آن نيست. يک پيام وقتي مي خواهد از روحي به روح ديگر برسد و در روح هاي مردم نفوذ بکند، جامعه اي را تحت تاثير نفوذ معنوي خودش قرار بدهد، بدون شک احتياج به پيام رسان دارد.
عامل ديگر، وسايل و ابزارهايي است که براي رساندن پيام به کار برده مي شود. عامل ديگر متد و سبک و اسلوب پيام رسان است. کيفيت رساندن پيام.
پس چهار عاملي که در موفقيت يا شکست يک پيام موثرند عبارتند از:1 – ماهيت پيام (حقانيت و غني بودن محتواي آن)2 – شخصيت خاص پيام رسان3 – ابزار پيام رساني4 – کيفيت و متد و اسلوب رساندن پيام. بنابراين، اين نکته کاملا مشهود است که شهدا نه روي سنگي نوشته اند و نه حجاري کرده اند و البته اگر صرفا اين هم مي بود هيچگاه نمي توانست در دل جوانان و آحاد جامعه نفوذ کند و به اعتقاد و نيت دروني تبديل شود. پيام هايي که شهدا از خود به جاي گذاشته اند در گوش تاريخ طنين انداخت، اما در دل ها ثبت شد، به طوري که از دل ها گرفتني نيست و بي شک خود آنان به اين حقيقت آگاه بودند و آينده را درست مي ديدند.
پيامي که با هدفي مقدس همراه باشد، خدا آن را تماما به مقصد مي رساند و رساننده پيام را ياري مي نمايد و چون هدف و پيام شهدا، مقدس و الهي بود، بدون هيچ شبهه اي طنين افکند و اين پيام تا به حال ادامه دارد و در همه جا مورد استفاده قرار مي گيرد و به پيروزي مي رسد.
پيام هاي عرفاني شهدا به نسل جوان
(نماز – رستگاري – ياد خدا – حق محوري – حق طلبي – عمل به تکليف – رضا و تسليم – اخلاص – قيام براي خدا). شهدا مظهر تجلي و ظهور صفات عالي و متعالي هستند و بر همين مبنا يکي از وجوهي که مي توان در آن به سير و مطالعه پرداخت، پيام هاي عرفاني شهدا به ويژه به نسل جوان است. عرفان يعني شناخت و کساني که در اين زمينه به مطالعه پرداخته اند، در وادي شناخت خدا و مراحل سير و سلوک عارفانه به بحث مي پردازند. شهدا متعالي ترين درس هاي ناب را مي آموزند و جز در صحنه هاي نبرد و شهادت کجا مي توان تلفيق حماسه و عرفان را يافت؟! حب و عشق به معبود، تقرب الي الله، ياد و ذکر الهي، جان مايه پيام شهداست. همه چيز را فداي دوست کردن و در تماشاي جمال محبوب ازل و ابد غرق شدن و خود را نديدن.
عرفان چيزي جز محو در خدا نيست و شهدا با جان نثاري خويش و فدا شدن در راه خدا، عرفان و اخلاق را به حد اعلي رسانيدند. شهادت آنان از صحنه هاي زيباي هستي است. صحنه ايثار و فداکاري و حماسه در راه خداست.
«به ياد خدا و با نام خدا و در راه خدا باشيد و براي خدا زندگي کنيد و نماز جماعتتان را به پا داريد و فراموش نکنيد که دنيا به آخر مي رسد. سعي کنيد به دنيا دل نبنديد و خود را مهياي آخرت کنيد، اگر خواستيد دل خود را تسلي بدهيد به قرآن کريم و نماز پناه ببريد و صبر و شکيبيايي پيشه کنيد تا خدا به شما اجر عظيم بدهد.»
از جمله پيام هاي ديگر شهدا، رستگاري است. انسان همواره تلاش مي کند به رستگاري و خوشبختي برسد و همه هستي خود را در راه رسيدن به خوشبختي مي گذارد تا آن را به دست بياورد. انسان با بهره گيري از نهضت هاي خداوند که در اختيار دارد مي خواهد به سعادت برسد که همان کاميابي در جهان آخرت است و براي آن تلاش مي کند. دنيادوستي و به دنبال هوس هاي بيهوده رفتن، انسان را از اين رستگاري باز مي دارد و موجب همه فتنه ها و بدبختي ها مي شود. مقام رستگاري نصيب هر کسي نمي شود، چون صفات نيکو و اخلاق نيکو قابل ستايش است و موجب رستگاري مي شود و به غير از اين صفات را داشتن، چيزي جز بدبختي و بيچارگي را به دنبال ندارد.
«از ماديات دنيايي مستقلا چشم بپوشيد که شما را از خدا دور مي کند و در چاه ذلت خواهيد افتاد، از انقلاب اسلامي ايران که ثمره خون شهيدان است. از قانون اساسي که سرلوحه برنامه هاي اين انقلاب است حمايت و اطاعت کنيد.»
شهدا همواره خداوند را به نيکوترين ستايش ستوده اند. شهادت مظهري روشن از ياد خداست، يکي از مراتب عرفاني ياد خداست. ياد خدا هميشه به انسان اميد مي دهد و او را در هدفش اميدوارتر مي کند و اين طورواضح يکي از پر رنگ ترين پيام شهدا بوده است. چرا که ياد خدا هميشه سازنده اخلاق مي باشد و همچنين سدي در برابر نفوذ شيطان به قلب انسان و وسوسه کردن او مي باشد. زنده بودن چراغ «ياد خدا» در دل، هم سبب پيشگيري از گناه مي شود. هم مقاومت انسان را در سختي ها و گرفتاري ها مي افزايد و هم انسان به سرمستي و غرور نمي افتد و هم زمينه ساز ارتقاي روحي و تصفيه اخلاق از رذائل و خالي شدن خانه دل از اغيار است و اين پيام لحظه لحظه شهيدان است.
پيام هاي تربيتي و اخلاقي شهدا به نسل جوان
(شجاعت و دليري – استقامت و پايداري – وفاداري – حريت و آزادگي – غيرت ديني – از خود گذشتگي و فداکاري – عشق و محبت). يکي از پيام هاي ماندگار شهدا که از ابعاد زيبا و جذابي برخوردار مي باشد، بعد اخلاقي آن است. اخلاق از مسائل مهم تربيتي است که امروز نيز جامعه بشري با فقدان آن مواجه مي باشد. جامعه بشري امروز نياز شديد به تعليم اخلاقي دارد و بيشتر مشکلات اجتماع ناشي از فقدان اخلاق است. انسان در هر موقعيتي که باشد، بايد اخلاق متناسب با آن را داشته باشد.
بنا بر اين يکي از مهم ترين روش هاي زندگي و تربيت انساني، ارائه الگوهاي علمي و تربيتي و نمونه هاي عيني است. يکي از اين نمونه ها و الگوهاي عيني فضائل اخلاقي و تربيتي، در پيام حيات بخش شهداست. شهدا منبع بزرگ الهام، شجاعت، شهامت و ستم ستيزي هستند. ياد آنها قلب ها را مي لرزاند و در متن خود، پيام هاي نفيسي براي جوانان دارد.
«برادران پاسدار و جوانان مسلمان را در دعوت به استقامت و پايداري تا آخرين قطره خون و احرازکنندگان پست هاي مملکت به وحدت کلمه و پيروي مطلق از امام مي خوانم. برخي از فرزندان اين مملکت را که به مکاتب «بيگانه با فطرت» روي آورده اند بايد به خود بازگردند؛ در وجود خود هستي و هستي آفرين را خواهند يافت.»
براي مقابله با فشارهاي دروني و بيروني و غلبه بر مشکلات در راه رسيدن به هدف، پايداري و استقامت لازم است. براي اينکه مصيبت هاي وارده و دشوار ي هاي راه، انسان را از پاي در نياورد، بايد صبور بود. اين عمل در تمام مراحل دين و اسلام وجود دارد و در راه شهدا با اين جلوه بزرگ روحي رو به رو هستيم و آنچه حماسه شهدا را به اوج ماندگاري و تاثيرگذاري و فتح معنوي رساند، روحيه استقامت و پايداري بود. بنا بر اين شهدا که خود مظهر استقامت و پايداري هستند، جوانان را نيز به آن پيام مي دهند.
«از مرگ نترسيد که مرگ ابتداي زندگي جاويد است. مواظب باشيد دانسته يا نادانسته آلت دست دشمن نشويد. هر کاري را فقط براي خدا انجام دهيد نه خواست دل خويش يا مردم. هيچگاه از مبارزه با فساد نااميد نشويد زيرا پيروزي حتمي با شماست. اگر در راه خدا باشد، يافتن و رفع عيوب خويش را مقدم بر عيوب ديگران بدانيد.»
پيام هاي سياسي شهدا به نسل جوان
(امر به معروف و نهي از منکر، ولايت و رهبري، ظلم ستيزي و عدالتخواهي، جهاد، شهادت در راه خدا ، نپذيرفتن ذلت).
اسلام بر اساس دستور امر به معروف و نهي از منکر، مسلمانان را موظف کرده است که با تشخيص «معروف» و «منکر» وظيفه دارند در راه گسترش معروف و زدودن منکر از پيکر جامعه تلاش نمايند و با اين کار سلامت جامعه را از انحرافات داخلي و خارجي تضمين کنند و از فساد مسلمانان و انحراف جامعه جلوگيري نمايند. يکي از نکات برجسته در اين پيام شهدا به نسل جوان کشور، آن است که فريضه امر به معروف و نهي از منکر، تنها در تذکراتي نسبت به بعضي از گناهان جزئي از سوي افراد عادي خلاصه نمي شود، بلکه قيام بر ضد حکومت ستم و تلاش براي اصلاح ساختار سياسي جامعه و تشکيل حکومتي بر اساس حق و قرآن نيز از مصاديق امر به معروف و نهي از منکر است.
«هميشه آيات قرآن را زمزمه کنيد تا شيطان به شما رسوخ پنهاني نکند. مسلما در راه امر به معروف و نهي از منکر، از مردم نادان زيان خواهيد ديد؛ تحمل کنيد و بر عزم راسختان پايدار باشيد.»
يکي ديگر از پيام هاي شهدا به نسل جوان کشور، ولايت و رهبري دقيق و کاربردي است که در تمام مراحل نهضت با دقت و ظرافت خاصي پياده شد و الگوي تمام عياري به نهضت هاي آزادي بخش در سراسر گيتي ارائه کرد. مباني اسلام ولايتي، پرشور و متقن هستند و با مباني اسلام خلافتي بسيار متفاوت و متناقض مي باشد. ولايت و رهبري از منظر شهدا يک اصل بسيار مهم است که اعتقاد به اين اصل بسيار مهم به فرد انگيزه اي بسيار بالا مي دهد. براي جانفشاني در راه آرمان و هدف مقدس، و هر چه اين ارزش ها بالاتر باشد، انگيزه براي جان نثاري در جهت تحقق آن ها بيشتر مي شود، همان طور که شهدا اين اصل را ثابت کردند و مايه مباهات همه ايثارگران در طول تاريخ هستند.
«من يک جان دارم و اين جان ناقابل را مي خواهم فداي دينم کنم و شما هم بدانيد که اگر بتوانيم دفاع کنيم، ولي دفاع نکنيم خدا ما را به عذابي سخت مجازات خواهد کرد. پس بدانيد وظيفه هر شخصي اين است که از دين، رهبر و مملکت اسلامي دفاع کند.»
«جوانان عزيز، از راه راست و صراط مستقيم منحرف نشويد و کجروي ها را از خود دور کنيد و هميشه در تداوم انقلاب اسلامي کوشا باشيد و فقط احکام قرآن و احاديث ائمه اطهار(ع) و بيانات گهربار امام امت را در جهت خودسازي خود و پيشبرد جامعه و انقلاب اسلامي به کار ببريد و امام امت را تا ظهور انقلاب امام زمان ياري کنيد.»
يکي ديگر از پيام هاي مهم شهدا، جهاد در راه خدا مي باشد. جهاد يک عامل قدرت و شوکت مسلمانان و نشانه حق باوري و خداجويي آنهاست. ملتي که از مبارزه در راه باورهاي مقدس و آرمان هاي خويش سر باز زند، گرفتار ذلت مي شود. جهاد يکي از واجبات دين مي باشد و پيشوايان دين، شايسته ترين و مهم ترين کساني هستند که به آن قيام کنند و مردم را نيز به هنگام نياز به آن فرا خوانند.
«مومنين بايد در راه خدا با آنان که حيات مادي دنيا را بر آخرت ترجيح مي دهند جهاد کنند، هر کس در جهاد در راه خدا کشته شود يا فاتح گردد به زودي به او اجري عظيم مي دهيم.»
از جمله ابعاد ديگر پيام هاي سياسي شهدا به نسل جوان کشور، شهادت در راه خدا يعني همان راهي که خود انتخاب کرده اند مي باشد. شهادت يعني جان خود را در راه دين فدا کردن. هر انساني براي زنده ماندن خود تلاش مي کند ولي در بعضي اوقات براي به دست آوردن هدف متعالي تري از جان خود نيز مي گذرد و جان و مال خود را فداي آن هدف بزرگ مي کند. يکي از اين اهداف رسيدن به بهشت است و انسان براي رسيدن به آن از همه چيز مي گذرد و با شهادت در راه خدا آن را نصيب خود مي کند که اين براي او از صدها سال زندگي کردن در اين دنياي مادي با ارزش تر مي باشد. عشق به شهادت به طور واضحي در پيام تمام شهدا نمايان است.
نتيجه گيري
در اين نوشتار، پيام شهدا به نسل جوان ميهن از ابعاد و زواياي مختلفي مورد بررسي و تبيين قرار گرفت. ابعاد عرفاني، تربيتي و اخلاقي و سياسي، جملگي مواردي بود که با اندک تاملي در پيام ماندگار شهدا مي توان مصاديق فراواني را براي آن ذکر نمود، که هر کدام مکمل ديگري است؛ آنجا که ياد خدا در دل قرار مي گيرد و انسان احساس رستگاري مي کند، پاي عمل به تکليف به ميان مي آيد و انسان براي رضاي الهي دست به فداکاري و قيام براي خدا مي زند، البته هر کدام از ابعاد ذکر شده را مي توان با ساير پيام ها ارتباط داد. زيرا همه در يک رديف قرار مي گيرند و به سوي يک هدف در حرکتند. همه پيام هاي فوق به يک راس ختم مي شوند و سير تکاملي به سوي خداوند دارند و داشتن هر کدام از اين خصلت ها، باعث بروز اخلاق کامل و متعالي در انسان مي شود. بنا بر اين با تامل در همه پيام هاي مطروحه، ارتباط آنها با يکديگر کاملا آشکار مي شود، به طوري که تجلي همه اين پيام ها را در حرکت هاي ماندگار شهدا مي بينيم و با اندکي تامل و دقت مي توانيم نکات کور ضمير انساني را به ويژه در جامعه جوان کشور که تشنه و جوياي راه سعادت و تعالي است، با واکاوي و تامل، باز شناسيم. ان شاء الله. در خاتمه نوشتار خويش را به جمله ماندگاري از شهيد علي چيت سازيان، نابغه اطلاعات – عمليات که خود گوياي دنيايي از ارزش هاست، مزين مي نماييم؛
«کسي مي تواند از سيم خاردارهاي دشمن عبور کند که در سيم خاردار نفس، گير نکرده باشد.»
منابع در دفتر روزنامه موجود مي باشد.
پيام شهيدان به نسل جوان ميهن شهيد 2009-09-16